اؤزگه‌لشمه (yabancılaşma) * اویغونلاشدیران: همت شهبازی
فلسفه سؤزلویو
اؤزگه‌لشمه (yabancılaşma) *
اویغونلاشدیران: همت شهبازی
بیر کیمسه‌نین اؤز امه‌يينين محصوللاريندان حدديندن آرتيق شكيلده قوپماسی عمومیتله یاشاییشین اصلینده جاذیبه‌دار دَیرلی اولا بیله‌جک کیمی یؤنلردن آچیقجا نیفرت ائتمکله یا دا بونلارا لاقئید قالماقلا سونوجلانان توپلومساللیقدان آیری دوشمکدیر. بو اصطلاحی ایلک دفعه هئگئل روحون فئنومئنولوژی» {پديدار شناسي روح} (1807) آدلی اثرینده " مطلق" واسیطه‌سیله قاورانمامیش انسان یاشاییشی‌نین آسانلیقلا طبیعته اؤزگه‌لشه‌جه‌یینی وورغولاماق اوزره ایشله‌دیر. هئگئل روحون فئنومئنولوژی اؤزگه‌لشمه موضوعسونو ایشلتمه‌سیندن مقصد، خیریسیتیان مدنیتی‌نین قدیم یونان مدنیتیندن قایناقلانماسی‌نین «روحو ماهیتیندن یادلاشماسی» « مدرنیته‌نین ایسه بو اؤزگه‌لشمه‌یی آشما گئديشي اولدوغونو گؤسترمکده‌دیر. هئگئلین فیکرینجه اؤزگه‌لشمه‌یی « موتسوز بیلینج (شعور)» داها یاخشیجا ایفاده ائدیر. آنجاق موتسوز بیلینج اجتماعی گئدیشین یالنیز «اؤز-بیلینج (خودآگاهی)» سوییه‌سینده ایفاده ائدیلمه‌سیدیر.
فردی اؤز بیلینجین درین‌لشه‌رک گلیشمه‌سی هر بیر آدامین اؤز باشینا دَیرلی اولماسینی و بو دَیَره حؤرمت ائدن بیر اجتماعی سیستئمین دوغماسینی تأمين ائتميشدير. هئگئل دین ساحه‌سینده لوتئرچی (luther) رئفورملاری سیاست ساحه‌سینده ایسه فرانسا دئوریمینی (انقلابی) اؤزگه‌لشمه‌نین مثبت بیر استقامته چئوريلمه‌سي‌نين اؤرنکلری ساییر.
فوئرباخ ایسه انسانین اؤزونه مخصوص فعالیتیندن آشیری بیچیمده قوپاریلماسیندان دوغولاجاق تهلوکه‌لری وورغولارکن اؤزگه‌لشمه آنلاييشيندان سؤز آچیر. هئگئلین اؤزگه‌لشمه آنلاييشيني فوئرباخ دینه قارشی تنقیدی ایله آچیقلاییر. فوئرباخ‌ین فیکرینجه تانری دوشونجه‌سینین اؤز انسان اصیل دوشونجه‌میزدن باشقا بیر آنلامی یوخدور. دین انسانین اؤزونه اؤزگه‌لشمه‌سی انسانین اؤز اؤزوندن قوپماسیدیر . مارکس بیر آددیم داها ايره‌لي گئده‌رك، كاپيتاليست توپلوم شرايطي آلتيندا بير ايشچينين او بيري ايشچيلرله، امه‌يينين محصولو ايله هفته اؤزو ايله آنلاملي بير مناسبت ايچينده ياشاماسينين امكانسيز اولماسيني اؤزگه‌لشمه آنلاييشيلا آنلادير. ماركس مدرن کاپیتالیزمده گؤردویو فورماسيیلا انسانین اجتماعی من‌لیینی پراتيك اؤزگه‌لشمه‌نین بیر فورماسي اولاراق آچیقلاماغا گیریشیر. بئله‌جه ایشچی‌نین اؤز امه‌یینه اؤزگه‌لشمه‌سی، ايش فعاليتينه اؤزگه‌لشمه‌سی، انسانی ماهیتینه اؤزگه‌لشمه‌سی، باشقا انسانلارا اؤزگه‌لشمه‌سی اولماق اوزره دؤرد آیری اؤزگه‌لشمه‌نی آیدینلادیر. هئگئل کیمی مارکس دا اؤزگه‌لشمه‌یی ایره‌لیله‌ییش (ترقی) سورجينين بیر مرحله‌سي اولاراق گؤرور. نه وار کی مارکس هم هئگئلدن هم ده فوئرباخ ایله برونو بائور-ین اؤنجولوک ائتدییی گنج هئگئلچی‌لرین (هگلیان جوان) اؤزگه‌لشمه آنلاییشیندان اؤنملی اؤلچوده آیریلیر. مارکسین فیکرینجه هئگئل اؤزگه‌لشمه‌نین ماهیتینی معين نؤوعدن بیر شعورون مرکزینه قویاراق دوشونجه‌لری دَییشدیردیکدن سونرا اجتماعی دونیانین دَییشه‌جه‌یینی مدافعه ائدیر. حال بو کی اؤزگه‌لشمه اجتماعی دونیانین سببی دئییل، سونوجودور. اصل اولان (اصلینده) ایلکین بو اؤزگه‌لشمیش دونیانی دَییشدیرمکدیر.
اصلینده بیربیرلری ایله اویغونلاشما، یئرلی یئرینده دايانان شئیلرین بیربیریندن آیریلماسینی، قوپاریلماسینی، پارچالانماسينی خاراكتئريزه ائدن هر نؤوع اجتماعی یا دا پسیخولوژییک قابالیغین آدی اولاراق اؤزگه‌لشمه 20.جی عصرین توپلوم قايدالارينين و تنقيدچيلرينين آچار آنلاييشيدير. قارشیلیقلی ائتکیلنمه و آنلاییشا اجازه وئریلمه‌ین چئوره‌ده (محیط و موقعیت) انسانلار بیربیرلرینه اؤزگه‌لشیر. سیاسی اوداقلاردان (مرکز) قوپاریلان یا دا بونلار قارشیسیندا گوجسوز بوراخیلان یوردداشلار دا سیاسی اؤزگه‌لشمه‌یه اوغراییرلار.
قایناق:
فلسفه سؤزلویو : آ.باکی گوجلو - ائرکان اوزون - سئرکان اوزون - او.خسرو یوکسال - بیلیم و صنعت یاینلاری
_____
قئيد:
بورادا اؤزگه‌لشمه اصطلاحینی توركيه متنينده ایشله‌نن يابانجيلاشما اصطلاحی ایله عوض ائتدیک. منجه ديليميزده اؤزگه‌لشمه و ياخود " يادلاشما" كيمي سؤزلري بو اصطلاحين قارشيليغي كيمي ايشلتمك اولار. بونا گؤره اؤزگه‌لشمه سؤزجويونو سئچديك. (اویغونلاشدیران)
بو وئبلاگ ادبی - نظری وئبلاگ دیر بو ساحه لرده بوتون یازی لاری قبول ائده رک یازارلارین اؤز آدلاریلا یایماغا حاضیردیر