"مدرنیته و مدرنلیک" کیتابیمدان بیر یازی 

 

مدرنیته و مدرنلیک

 

 

اؤزگه‌لشمه، صنعت و فلسفه

نيلسون اوراللي

 

چاغداش انسانين اؤزگه‌لشمه‌ پروبلئمي‌نين چئوره‌سي، اؤنجه‌كي دؤنم‌لره گؤره فرقلي‌دير. آرتيق اؤزگه‌لشمه، يالنيز توپلومسال اؤلچوسو اولان بير سورج اولماقدان چيخميشدير. نتيجه‌ده ده چاغداشلاريميز اولان فردلر و البته‌کي بيز ده؛ اؤزوموزله، باشقا انسانلارلا و طبيعتله داها زنگين ايليشكي‌لر قورا بيلمک اوچون، چئشيدلي يوللار گليشديرمه‌يه چاليشيريق.

انسان، بيرياندان، بؤيوک بير سرعتله "ماده" دنياسيني زنگينلشديرميش، اؤرنك‌ اوچون تئكنولوژيده، يوز ايل حتي اللي ايل اؤنجه تخيولو بئله آشان اوغورلار الده ائتميش، بيليم، فلسفه و صنعتده اؤلچولريني گئنيشلتمه‌سينه باخماياراق؛ اؤز اؤزويله يا دا چئوره‌سييله قوردوغو يا دا قورماغا چاليشديغي ايليشكي‌لرده سيخ بير اوغورسوزلوق ياشايان حالا گلميشدير.

بوتون بونلارين نتيجه‌سينده ده، بوگون چاليشانلار اوچون سؤز قونوسو اولان دَييشيکليک‌لر گؤز آردي ائديله بيلمز. آچيق سؤمورگه[استثمار] يئريني، اؤرتوک و گيزلي اولان سؤمورگه‌يه بوراخميش، باسقي مئكانيزم‌لري ده قاريشميشدير. بو دا، اصلينده توپلومسال ياشام کناريندا داها چوخ آنلام افاده ائدن انسانين، اؤزگه‌لشمه‌يي اؤزويله بوتونلشديرمه [اينتئقراسييا] نتيجه‌سيني دوغورموشدور. بوگونكو انسانين ان ماراق دوغوران اؤزللييي، اؤز اؤزونو بؤيوک بير سرعتله اونوتماغا، کيملييني ايتيرمه‌يه باشلاماسي‌دير.

انسانين‌ گله‌جه‌يينه يؤن وئره بيلمه‌سي، چوخ سايدا فرقلي فاکتورون ماراق دوغورماسييلا اولور. گله‌جک ‌انسان ‌اوچون، بوتون ‌‌امكانلارين گئرچك- لشمه‌يه‌ حاضر اولاراق گؤزله‌ديک‌لري بير سورج دئييل. انسانين، بير سئچيمده [واريانتدا] قرار ائتديکدن سونرا، بونا گؤره حرکت ائده‌رک، بوتون خياللارينا چاتا بيله‌جه‌يي دوشونوله بيلمز.

بو دورومدان چيخيش يولو آختارماق آدينا يا دا قاچينيلماز بير قورولوش افاده ائدن اؤزگه‌لشمه و نوع‌لريني آرادان قالديرما آدينا، نه‌دير انسانين سيناديغي آلتئرناتيولر؟

بعضي ‌چاغداش ‌صنعت ‌فلسفه‌چي‌لري، انسانين‌ صنعت‌ اثرلرينده ‌اورتايا چيخاريلان قارشي‌دورما ‌و اؤزگه‌لشمه‌سيني، عموميتله توپلومسال دوروم- لاري اؤلچوت [معيار] گؤتوره‌رک ديرلنديرميشلر.

 آلوين تافلئر "گله‌جک ‌شوکو" آدلي اثرينده، چاغيميزدا گؤرونن تمل اويغونسوزلوغون، چئوره‌سينده‌کي دَييشمه‌لرين سرعتينه، انسانين آياق اويدورا بيلمه‌‌مه‌سي اولاراق ديرلنديرميشدير.